Artykuł „Strategia Rozwoju Sudety 2030 jako narzędzie rozwoju cyfrowego południowej i zachodniej części Dolnego Śląska” pochodzi z pierwszego numeru przeglądu „Impakt Dolny Śląsk” – kwartalnika Think Tanku UEW.
Autorami artykułu są: profesor Dorota Rynio i profesor Alicja Zakrzewska-Półtorak.
Cały dokument Strategii dostępny jest na stronie Centrum Badawczo Rozwojowego Samorządu Terytorialnego
https://www.ue.wroc.pl/nauka/9531/centrum_badawczo_rozwojowe_samorzadu_terytorialnego_cbrst.html
Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego południowej i zachodniej części województwa dolnośląskiego na lata 2020–2030, obejmująca swoim zasięgiem subregiony wałbrzyski i jeleniogórski (NUTS 3) – Strategia Rozwoju Sudety 2030 została opracowana w 2018 r. przez pracowników i doktorantów Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu i Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu w ramach działalności Centrum Badawczo-Rozwojowego Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Strategia jest punktem wyjścia do budowy silnego subregionu, który jest zdolny do kreowania własnych programów rozwojowych i pozyskiwania środków krajowych oraz unijnych. Dokument został przetłumaczony przez Zamawiającego na język angielski i przedstawiony oraz przekazany na początku 2019 r. w Biurze Komisji Europejskiej w Brukseli pani Corinie Creţu – komisarz do spraw polityki regionalnej oraz pani Elżbiecie Bieńkowskiej – komisarz ds. rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości, małych i średnich przedsiębiorstw. Inicjatywa ta zyskała wsparcie ze strony samorządu województwa dolnośląskiego.
Rozwój Dolnego Śląska jest nierównomierny. Południową i zachodnią część województwa, a w szczególności Przedgórze Sudeckie i Sudety, charakteryzuje stale powiększający się dystans wobec szybciej rozwijających się innych regionów Polski oraz północy naszego regionu (Dolnego Śląska). Wobec tego należało w sposób programowy określić długookresowe ramy rozwoju. Strategia Rozwoju Sudety 2030 stanowi kluczowy dokument wyznaczający kierunki rozwoju w sferze społecznej, sferze przestrzennej i sferze gospodarczej. Wskazuje strategiczne cele rozwoju, wyznacza priorytety i działania operacyjne. To narzędzie pomoże w kształtowaniu polityki rozwoju społeczno-gospodarczego południa i zachodu województwa dolnośląskiego. Strategia spełnia podstawowe założenia polityki spójności Unii Europejskiej zawarte w projektach regulacji prawnych, związanych z perspektywą budżetową po 2020 roku, co ułatwi działania w celu pozyskiwania wsparcia finansowego z różnych źródeł: unijnych, krajowych, regionalnych.
Zaawansowana współpraca tego typu, będąca oddolną inicjatywą ponad 100 jednostek samorządu terytorialnego, ma charakter unikatowy. Sam dokument strategii także jest innowacyjny − zastosowano w nim podejście oparte na terytorializacji rozwoju. Koncepcja ta została opracowana zgodnie z polityką spójności Unii Europejskiej na lata 2021−2027, wieloszczeblowym zarządzaniem, a także wzmacnianiem tożsamości poprzez aktywizację społeczności lokalnej i ukierunkowanie na budowę spójności terytorialnej w oparciu o specyfikę danego obszaru. Wdrażanie założeń dokumentu zostanie ukierunkowane na budowę terytorium (tj. aktywnego obszaru wykazującego liczne powiązania i interakcje).
Istotnymi elementami Strategii są: aspekt społeczny celów i przedsięwzięć strategicznych, poprawa jakości życia, aktywizowanie społeczności lokalnych oraz zatrzymanie „ucieczki” ludzi młodych z tego obszaru.
Rys. 1. Determinanty powrotu i przyciągania ludzi młodych
Źródło: Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego południowej i zachodniej części województwa dolnośląskiego na lata 2020–2030, obejmująca swoim zasięgiem subregiony wałbrzyski i jeleniogórski (NUTS 3) – Strategia Rozwoju Sudety 2030, Centrum Badawczo-Rozwojowe Samorządu Terytorialnego, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław 2018, s. 95.
W obszarze objętym Strategią Rozwoju Sudety 2030 występuje wiele form współpracy: międzygminnych i międzypowiatowych, a także z udziałem innych podmiotów, zaś wdrażanie Strategii przekłada się na pogłębienie różnych form kooperacji oraz włączanie do niej szerokiego grona interesariuszy, co nadaje Strategii partycypacyjny wymiar. W Strategii założono współpracę, przynoszącą efekt synergii, który nie mógłby zostać osiągnięty w indywidualnych działaniach, efekty realizowanych przedsięwzięć nie dają prostej sumy, ale przynoszą znaczącą wartość dodaną oraz pomagają uzyskać spójność terytorium, ład i wypracować zestaw działań reagujących na zmiany w gospodarce światowej. Nie wszystkie przedsięwzięcia mogą być realizowane wspólnie, nie zachodzi nawet taka potrzeba, gdyż niezbędne jest także planowanie indywidualnej ścieżki rozwoju dla poziomu lokalnego.
Rys. 2. Źródło integracji
Źródło: Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego południowej i zachodniej części województwa dolnośląskiego na lata 2020–2030, obejmująca swoim zasięgiem subregiony wałbrzyski i jeleniogórski (NUTS 3) – Strategia Rozwoju Sudety 2030, Centrum Badawczo-Rozwojowe Samorządu Terytorialnego Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław 2018, s. 96.
W Strategii założono nowoczesne podejście do rozwoju społeczno-gospodarczego, zgodnie z którym przyjęto, że powinien nastąpić rozwój cyfrowy tej części Dolnego Śląska. Ukierunkowanie takie zostało zawarte w wizji, w której wskazano, iż region ma charakteryzować rozwój, współpraca, dobrobyt, co prowadzić ma do osiągnięcia statusu nowoczesnego i dostępnego obszaru o konkurencyjnej gospodarce, gdzie mieszkają szczęśliwi i zaangażowani ludzie, dbający o jakość zasobnego środowiska i tradycje. Aby to zrealizować, skonstruowano ambitne cele strategiczne, ukierunkowujące region na rozwój cyfrowy, w tym jako pierwszy cel wskazano dążenie do kreowania bardziej inteligentnego terytorium.
W kierunkach przedsięwzięć strategicznych założono, że tworzenie bardziej inteligentnego rozwoju zostanie zrealizowane poprzez osiąganie opracowanych celów operacyjnych: wspieranie form integracji regionu, tworzenie warunków do inkubacji i zakorzenienia się nowych MŚP, wspieranie innowacji w przedsiębiorstwach oraz wspieranie inicjatyw klastrowych kooperacji biznes-nauka, a także tworzenie atrakcyjnych warunków dla inwestycji. W budowie rozwoju cyfrowego południa i zachodu Dolnego Śląska szczególny nacisk położono na grupy zadań strategicznych, w tym: rozwój wspólnych inicjatyw programowych, organizacyjnych i projektowych; organizację sieci inkubatorów przedsiębiorczości i platform startupowych, opartej na współpracy JST; fundusz innowacji sudeckich; usługi doradztwa proinnowacyjnego dla MŚP świadczone przez IOB (m.in. parki technologiczne, centra transferu technologii, akademickie inkubatory przedsiębiorczości oraz inne organizacje wspierające procesy innowacji w przedsiębiorstwach); wsparcie instytucjonalne i finansowe dla inicjatyw klastrowych (np. zdrowie/uzdrowiska, turystyka, motoryzacja, surowce naturalne, produkty regionalne itp.) oraz tworzenie łańcucha wzajemnych relacji i współpracy w triadzie administracja publiczna – biznes – nauka.
W 2018 roku Strategia Rozwoju Sudety 2030 została wymieniona jako jeden z ważnych dokumentów operacyjno-wdrożeniowych, będących narzędziem wdrażania Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 20301, a w 2020 roku − została wskazana w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego jako dokument określający kierunki rozwoju nowo wyodrębnionego w tym planie Sudeckiego Obszaru Funkcjonalnego – górskiego obszaru funkcjonalnego o znaczeniu ponadregionalnym2. To daje szanse na dalsze możliwości efektywnego wsparcia tego obszaru, także w zakresie rozwoju cyfrowego.
O autorkach:
Dorota Rynio − dr hab., profesor Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, wicedyrektor Centrum Badawczo-Rozwojowego Samorządu Terytorialnego (organizującego Szkołę Liderów Lokalnych oraz świadczącego usługi doradcze na rzecz samorządów); pracuje w Katedrze Gospodarki Przestrzennej i Administracji Samorządowej, specjalizuje się w polityce regionalnej, polityce przestrzennej, integracji europejskiej, międzynarodowych stosunkach gospodarczych; Członek zespołu eksperckiego przygotowującego Strategię Rozwoju Sudety 2030; autorka, współautorka, koordynator i redaktor ekspertyz i strategii z zakresu rozwoju regionalnego i lokalnego, w tym: Strategii Rozwoju Wrocław 2030 (2018), Strategii Rozwoju Sudety 2030 (2018), Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020 (2011).
Alicja Zakrzewska-Półtorak – dr hab., profesor Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, dyrektor Centrum Badawczo-Rozwojowego Samorządu Terytorialnego, w ramach którego organizuje Szkołę Liderów Lokalnych oraz wraz z zespołem doradza samorządom w zakresie strategii rozwoju; pracuje w Katedrze Gospodarki Przestrzennej i Administracji Samorządowej, specjalizuje się w gospodarce regionalnej i międzynarodowych stosunkach gospodarczych; Przewodnicząca zespołu eksperckiego przygotowującego Strategię Rozwoju Sudety 2030; autorka, współautorka, koordynator i redaktor ekspertyz i strategii z zakresu rozwoju regionalnego i lokalnego, w tym: Strategii Rozwoju Wrocław 2030 (2018), Strategii Rozwoju Sudety 2030 (2018), Strategii zintegrowanych inwestycji terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego (2015), Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020 (2011).
Cały dokument Strategii dostępny jest tutaj: https://www.ue.wroc.pl/nauka/9531/centrum_badawczo_rozwojowe_samorzadu_terytorialnego_cbrst.html
Oferta usług Centrum Badawczo-Rozwojowego Samorządu Terytorialnego dostępna jest tutaj: https://www.ue.wroc.pl/biznes/22809/centrum_badawczo_rozwojowe_samorzadu_terytorialnego.html
Tekst pochodzi z kwartalnika Impakt Dolny Śląsk. Najnowsze wydanie kwartalnika do pobrania tutaj.
