„W ubiegłym roku (2020) Polacy dopuścili się 101,2 tys. przestępstw kradzieży rzeczy cudzej. To mniej niż przed rokiem, kiedy było ich więcej o ponad 5 proc.”, wynika z danych Komendy Głównej Policji¹.
Czy zatem – skoro wirus ogranicza nasze możliwości przemieszczania się – jesteśmy chociaż… bezpieczniejsi, mniej narażeni na przestępstwa?

O komentarz poprosiliśmy prof. Przemysława Skulskiego z Katedry Makroekonomii UEW.

Według niedawno opublikowanych danych w ubiegłym roku liczba drobnych przestępstw w Polsce, a przede wszystkim kradzieży, spadła o połowę w porównaniu do 2019 roku. Wydaje się, że nie jest to jednak efekt zmian naszym w społeczeństwie, ale głównie rezultat pandemii.

Mniejsza liczba ludzi w środkach komunikacji, sklepach, restauracjach czy na ulicach utrudnia kieszonkowcom aktywność zawodową. Praca zdalna wiąże się z pobytem ludzi w domu, co utrudnia okradanie mieszkań.

Praktycznie nie zmieniła się jednak liczba ukradzionych samochodów – w 2020 roku łupem złodziei padło 6910 pojazdów osobowych i dostawczych. W porównaniu do 2019 roku oznacza to spadek o zaledwie 1%.

Takie są fakty.

Złodziejska kreatywność generowana pandemią

Czy zatem dzięki pandemii paradoksalnie możemy czuć się bezpieczniejsi? Mniej narażeni na kradzieże?

To pochopne wnioski. Pewne jest natomiast, że zmieniły się zagrożenia i sposób działania grup przestępczych. Złodzieje zwiększyli swoją aktywność w Internecie. I nie tylko. W „realu” pojawiły się nowe metody działania wykorzystujące zagrożenie pandemiczne, np. wyłudzenia pieniędzy od osób starszych.

Przestępcy informują, że potrzebna jest pilna wpłata pieniędzy na leczenie bliskiej osoby, która znalazła się w szpitalu. Po przekazaniu gotówki okazuje się, że bliski nie był zarażony koronawirusem, a pieniądze przejęli nieznani sprawcy.

Pewną nowością są także oszustwa polegające na „zbieraniu” pieniędzy na leczenie celebrytów. Są to wprawdzie pojedyncze sytuacje, ale pokazujące kreatywność oszustów.

Zdecydowanie rośnie natomiast cyberprzestępczość i wydaje się, że ten trend będzie się utrzymywał także w przyszłości.

Cyberprzestępczość? Uczmy się ochrony przed nią

W tych trudnych czasach wiele firm przeniosło swoją aktywność do Internetu i tu osiąga sukcesy biznesowe. Trudno więc przypuszczać, żeby wycofały się z tego sposobu działania nawet po opanowaniu pandemii.

Podobnie wygląda sytuacja z funkcjonowaniem wielu instytucji i urzędów systematycznie rozwijających swoją aktywność w sieci. Oznacza to jednak konieczność zadbania o bezpieczeństwo finansowe transakcji.

Na ataki cyberprzestępców narażone są zarówno sklepy internetowe, jak i kupujący, banki i ich klienci, instytucje/urzędy oraz interesanci. Uświadomienie sobie tych zagrożeń oraz wypracowanie skutecznych mechanizmów ochronnych leży w interesie wszystkich uczestników życia społecznego i gospodarczego.

Chodzi o odpowiednie rozwiązania systemowe, ale często także o tak fundamentalne kwestie, jak nieudostępnianie danych wrażliwych (np. numeru PESEL), zainstalowanie odpowiednich zabezpieczeń w komputerach i telefonach komórkowych (programy antywirusowe, podwójna weryfikacja logowania), przestrzeganie procedur (nieodpowiadanie na maile, w których pojawiają się żądania podania danych osobowych lub haseł do kont) oraz zachowanie zdrowego rozsądku i czujności.

Wiele zależy od nas samych.

Cyberprzestępczość jest problemem wykraczającym poza granice poszczególnych państw czy regionów. To zjawisko globalne, które w najbliższej przyszłości będzie narastało i zacznie stanowić coraz większe wyzwanie dla państw, instytucji, podmiotów gospodarczych i obywateli. Dlatego tak istotna jest współpraca międzynarodowa w tym obszarze. Przykładem może być działalność Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania, czyli Europolu.

Wymienia ona m.in. cztery aspekty mające fundamentalne znaczenie w walce z cyberprzestępczością. Są one następujące:

1. wymiana informacji,
2. prewencja i budowanie świadomość,
3. poprawa otoczenia prawnego,
4. zwiększenie zasobów i możliwości działania organów ścigania.

Trudno się nie zgodzić z tymi wskazaniami. Jednak wdrożenie wymienionych działań może się okazać dużym wyzwaniem.
Nie ulega za to wątpliwości, że zabawa w „policjantów i złodziei” przenosi się na coraz wyższy poziom technologiczny.

Przemysław Skulski

dr hab. Przemysław Skulski, prof. UEW

Specjalizuje się w problemach komunikacji międzykulturowej oraz zagadnieniach związanych z bezpieczeństwem międzynarodowym, głównie jego militarnymi aspektami. Kierownik Katedry Makroekonomii UEW. Autor publikacji dotyczących międzynarodowego rynku zbrojeniowego, techniki wojskowej oraz historii konfliktów zbrojnych.

Przypisy
1. UWAGA! Pandemia to czas żniw dla „szczepionkowych oszustów”, https://policja.pl/pol/aktualnosci/200393,UWAGA-Pandemia-to-czas-zniw-dla-quotszczepionkowych-oszustowquot.html
2. j.w.

Na temat

• „Raport”: o połowę mniej kradzieży w czasie pandemii, https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2021-01-08/bezrobotni-kieszonkowcy-mniej-kradziezy-w-czasie-pandemii-raport-o-2100/, 08.01.2021
• Kradzieży mniej, ale nie w sklepach, https://serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia/artykuly/8093345,zlodzieje-lockdown-statystyki-kradziezy.html, 11.02.2021
• UWAGA! Pandemia to czas żniw dla „szczepionkowych oszustów”, https://policja.pl/pol/aktualnosci/200393,UWAGA-Pandemia-to-czas-zniw-dla-quotszczepionkowych-oszustowquot.html, 03.03.2021 
  

O cyfryzacji rynku finansowego debatowano na Forum Bankowego 2021. Zapraszamy do lektury zapisu dyskusji na stronie.