Są trzy kwestie, które stanowią — według Blancharda i Tirole’a — największe wyzwanie dla gospodarki w najbliższych latach i dekadach. Pierwszą są zmiany klimatyczne i konieczna odpowiedź polityki gospodarczej i społecznej. Drugą są nierówności społeczne i redystrybucji dochodu. Trzecią — starzenie się społeczeństwa.
Raport „Budowanie gospodarki jutra” jest sygnowany przez Oliviera Blancharda, byłego głównego ekonomistę Międzynarodowego Funduszu Walutowego, i Jeana Tirole’a, noblistę z ekonomii z 2014 roku, ale jest owocem prac komisji, w której zasiadało dwudziestu pięciu ekonomistów z Europy i USA. Wśród nich byli m.in. Paul Krugman czy Lawrence Summers.
Zmiana klimatu wydaje się nieunikniona. Aby spowolnić ten proces konieczne jest – zdaniem uczonych – wyższe opodatkowanie emisji gazów cieplarnianych. Dziś efektywny podatek (czyli np. opłaty w ramach systemu handlu emisjami w ramach Unii Europejskiej) jest nałożony zaledwie na połowę emisji, a tylko w przypadku 10% emisji jest on zgodny z celami polityki klimatycznej. Autorzy raportu popierają też projekt włączenia do systemu handlu emisjami dwóch potężnych sektorów — transportu i budownictwa. Podkreślają, że zielony wzrost gospodarczy, czyli przyjazny dla wszystkich wzrost gospodarczy oparty na zielonych technologiach, jest niemożliwy. Polityka klimatyczna jest bardzo kosztowna.
Droga do zmniejszenia różnic w dochodach (i w posiadanych majątkach) prowadzi zdaniem autorów przez edukację, większe opodatkowanie kapitału zamiast pracy. Niezbędny jest aktywniejszy dialog pracodawców z pracownikami.
Starzenie się społeczeństwa jest procesem naturalnym i w zasadzie pozytywnym. Jakość życia staje się coraz lepsza (owszem, nie wszędzie). Pracodawcy będą musieli pogodzić się z obecnością na rynku osób starszych. Dużo większe wyzwanie czeka systemy emerytalne. Zdaniem autorów skoro możliwość podnoszenia oskładkowania pracy jest niska, to musimy zaakceptować albo wyższy wiek emerytalny, albo niższe emerytury. Nie sugerują, który wybór jest lepszy.
Ignacy Morawski – główny ekonomista Pulsu Biznesu, dyrektor portalu SpotData – na łamach Bankier.pl opublikował artykuł pt. Budowanie gospodarki jutra. Trzy największe wyzwania stojące przed światem, w którym szerzej omawia te trzy wyzwania.
W komentarzu zamykającym swój felieton Ignacy Morawski pisze: „Raport Blancharda i Tirole’a jest bardzo ważny, zawiera wiele ciekawych obserwacji, kilka niebanalnych propozycji i pewnie parę istotnych braków, ale jego dużą słabością jest to, że pokłada wielką wiarę w konsensach. Między bogatymi i biednymi, między firmami i pracownikami, między różnymi krajami, między odmiennymi poglądami. Czy w coraz bardziej skonfliktowanym świecie takie konsensy są możliwe?”.
Zapraszamy do lektury artykułu i raportu.
Raport w polskiej wersji znajduje się na stronie: https://legrandcontinent.eu/pl/2021/09/13/budowanie-gospodarki-jutra/.
