Wystawa

Wystawa, która stanęła w holu obecnej siedziby biblioteki Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nowoczesnym budynku przy ulicy Wielkiej, została uroczyście otwarta 7 marca 2022 roku.

Na początkowych planszach zostały zaprezentowane pierwsze dwie dekady funkcjonowania Biblioteki, kiedy to trwały poszukiwania stałej siedziby dla Uczelni. Część poświęcona od lat 60. do lat 80. skupia się na codzienności funkcjonowania Biblioteki oraz ambitnych planach zbudowania nowej siedziby. Przełom tysiącleci to tworzenie się nowej rzeczywistości pracy w postaci komputeryzacji i automatyzacji oraz pojawienie się pierwszych zasobów sieciowych. Ostatnia część dotyczy zaś powstania i funkcjonowania obecnego gmachu Biblioteki Głównej oraz jego znamiennej roli w życiu uniwersyteckim ostatniej dekady. Kolekcja jest prezentowana w holu budynku U.

Zdjęcia z otwarcia wystawy dostępne na stronie.

Dla czytelników ciekawych historii równolatki naszej uczelni poniżej prezentujemy felieton Daniela Fidali, autora wystawy.

Gdzie postawić tę książkę? Rzecz o bibliotece uczelnianej

Daniel Fidala

Rozwój biblioteki wiąże się z nieustannymi próbami zaspokojenia potrzeb czytelników, a także walką o znalezienie przestrzeni dla stale rozrastającego się zasobu. W przypadku Biblioteki Głównej brak miejsca był istotnym problemem od samego początku jej istnienia. Organizowanie biblioteki rozpoczęło się wraz z utworzeniem Wyższej Szkoły Handlowej. Pierwsza biblioteka ulokowana była w budynku na ulicy Urszulanek 22/26 (obecnie ulica Uniwersytecka) i zajmowała pomieszczenie o wielkości osiemdziesięciu metrów kwadratowych. Znajdowało się w nim sześć tysięcy osiemset sześćdziesiąt pięć woluminów i ledwie trzydzieści miejsc dla czytelników. W 1949 roku biblioteka wraz z uczelnią przeniosła się na ul. Tęczową. Zasób biblioteczny szybko się rozrastał (siedemdziesiąt jeden tysięcy dwieście pięćdziesiąt dwa woluminy w 1954 roku), podobnie jak uczelnia. W 1954 roku rozpoczął się exodus na ul. Komandorską, gdzie Biblioteka Główna ponownie zmuszona była dzielić budynek z innymi strukturami WSE. 

Już ponad czterdzieści lat temu powstał pierwszy projekt nowej siedziby biblioteki, którego współautorem był ówczesny dyrektor biblioteki Aleksander Kudelski. Według tego opracowania powierzchnia nowego budynku biblioteki (z otwartymi magazynami!) wynosiłaby ponad dziewięć tysięcy metrów kwadratowych. Projekt miał być zrealizowany w połowie lat 70. ubiegłego wieku, jednak z powodów ekonomicznych budowy zaniechano. 

Szansą okazało się wstąpienie Polski do Unii Europejskiej. Pojawiła się możliwość współfinansowania budowy ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, dlatego w 2005 roku podjęto decyzję o powstaniu nowoczesnego gmachu spełniającego wymogi XXI wieku. 5 października 2007 roku podpisany został akt erekcyjny Dolnośląskiego Centrum Informacji Naukowej i Ekonomicznej (DCINiE). Po raz pierwszy wpływ na kształt budynku mogli mieć też bibliotekarze. Zorganizowano więc serię wycieczek po nowoczesnych obiektach bibliotecznych uczelni w Łodzi, Warszawie i Kielcach, aby zapoznać się z najnowszymi rozwiązaniami. 

Od lipca 2011 roku trwały przenosiny księgozbioru ze starej biblioteki do DCINiE, co wiązało się z poważnym wyzwaniem logistycznym. Księgozbiór, liczący w momencie przenosin około czterysta dwadzieścia tysięcy woluminów, należało zapakować i zabezpieczyć, a w skrajnych przypadkach odgrzybić. Zasób musiał również zostać przygotowany do opracowanej klasyfikacji tematycznej, by mógł się znaleźć w Strefie Wolnego Dostępu (SWD).  

W przeprowadzkę zaangażowani byli wszyscy pracownicy biblioteki, do pomocy zatrudniono również studentów.

Był to prawdopodobnie najbardziej pracowity okres wakacyjny w historii Biblioteki Głównej. Ostatecznie przenosiny zakończono latem następnego roku, kiedy to do magazynów nowego budynku przeniesiono najstarsze zasoby.  

Nowy gmach nie był jedynie prostym powiększeniem przestrzeni magazynowej. Zmieniła się też filozofia usług bibliotecznych. Utworzenie Strefy Wolnego Dostępu umożliwiło czytelnikom bezpośredni wgląd do podzielonej tematycznie literatury, z możliwością samodzielnego jej wypożyczenia za pomocą elektronicznych kiosków (selfchecków). SWD wyposażono również w ponad czterdzieści stanowisk komputerowych z dostępem do sieci.  

Cztery piętra biblioteki − każde utrzymane w odrębnej kolorystyce − są połączone wewnętrznymi kręconymi schodami. 

Komfort pracy zapewniła przestronność trzech pięter SWD (w 2019 roku otworzono czwarte piętro), umożliwiając użytkownikom znalezienie cichego miejsca do pracy.  

Nowym rozwiązaniem były pokoje do samodzielnej lub grupowej nauki, nazywane kabinami, gdzie można było swobodnie rozmawiać, nie zakłócając innym ciszy. 

Oprócz SWD w budynku W znalazła miejsce czytelnia OIN, pełniąca jednocześnie funkcję Centrum Dokumentacji Europejskiej, miejsce, gdzie można uzyskać informacje i pomoc w kwestiach związanych z funkcjonowaniem Unii Europejskiej. 

Całość rozwiązania uzupełniły dwie sale dydaktyczne ze sprzętem komputerowym, dwie sale seminaryjno-konferencyjne, przestronny hol zaprojektowany z myślą o powierzchni wystawowej, a starsza część zasobu znalazła swoje miejsce w nowoczesnym magazynie kompaktowym usytuowanym w piwnicy Biblioteki. 

DCINiE bardzo szybko zyskało popularność. SWD stała się nie tylko miejscem nauki, ale również wypoczynku studentów oczekujących na kolejne zajęcia, a kabiny w najbardziej intensywnych miesiącach musiano rezerwować ze sporym wyprzedzeniem. O jej popularności może świadczyć fakt, że studenci innych wrocławskich uczelni (szczególnie Akademii Medycznej) stawiali Bibliotekę Główną za wzór dla jej odpowiedników.  

Coraz częściej można było też spotkać czytelników niezwiązanych z życiem akademickim, traktujących Bibliotekę Główną jako swoją najbliższą publiczną bibliotekę. Intensywnie wykorzystywano również pozostałe powierzchnie użytkowe. Hol stał się miejscem licznych wystaw organizowanych przez różnorodne struktury UE. Biblioteka współorganizowała i gościła liczne wydarzenia, często o zasięgu międzynarodowym, takie jak np. Knowledge management w ramach Światowego Kongresu Bibliotek IFLA 2017 czy Forum Dobrych Praktyk w 2019 roku; odbyła się tu nawet debata na urząd prezydenta Wrocławia w 2014 roku. W życiu Biblioteki Głównej pojawiły się również cykliczne wydarzenia, jak Targi Pracy i Dolnośląski Festiwal Nauki, w ramach którego młodzież zapoznawała się z zagadnieniami związanymi z ekonomią. DCINiE stało się prawdziwą wizytówką Uniwersytetu Ekonomicznego, a sam budynek jest jednym z częściej fotografowanych na kampusie. 

Ostatnia dekada Biblioteki Głównej upływała pod hasłami cyfryzacji i digitalizacji. Ciągle poszerzany zasób cyfrowy obejmuje dziesiątki baz danych, ponad siedemdziesiąt tysięcy książek i miliony artykułów (zasób fizyczny wzrósł o około dwadzieścia pięć tysięcy woluminów). Zgodnie z ideą promowania otwartej nauki (Open Access) w 2012 roku przystąpiono do konsorcjum BazEkon (wcześniej w 2004 roku do DBC). Ukończono także kilka projektów mających na celu retrokonwersję katalogów najstarszych zasobów Biblioteki oraz zdigitalizowano prace doktorskie do roku 2000. W 2018 roku utworzono Oddział Zasobów Otwartej Nauki, który wspomaga pracowników naukowych w korzystaniu z informacji bibliometrycznych i naukometrycznych. Oddział Informacji Naukowej przeprowadza także szkolenia z zakresu obsługi baz danych.  

Nic jednak tak nie zwiększyło znaczenia zasobów cyfrowych, jak pandemia COVID-19. Zamknięcie uczelni oraz przejście na formę pracy zdalnej ograniczyło dostępność zasobów fizycznych. Jednocześnie znacząco zwiększyło się zapotrzebowanie na zasób elektroniczny. Historycznym momentem w tej kwestii było stworzenie możliwości korzystania z zasobu elektronicznego wszystkim pracownikom i studentom uczelni poza kampusem UE.  

Pandemia zmieniła środowisko, w którym bibliotekarz wspiera czytelnika. Tak jak przez dekady bibliotekarze byli przewodnikami pomiędzy regałami, tak dzisiaj coraz częściej pomagają oni poruszać się po licznych bazach i zasobach cyfrowych, w coraz gęstszej siatce połączeń globalnych. Przyszłość pokaże, w jakim stopniu zmiany te wpłyną na kształt Biblioteki Głównej w następnej dekadzie.